1940 : Χριστούγεννα στο Βυθό

Το Υποβρύχιο Παπανικολής στην Πρέβεζα.-

Στα τέλη Δεκεμβρίου 1940 το ελληνικό υποβρύχιο «Παπανικολής» εξόρμησε από τη μυστική κρύπτη του στη σπηλιά της Λευκάδας προς το Ιόνιο Πέλαγος, και στις 23 Δεκεμβρίου 1940 πραγματοποίησε κατάληψη εξ εφόδου ενός μικρού Ιταλικού σκάφους, συλλαμβάνοντας αιχμαλώτους όλο το Ιταλικό πλήρωμα. Σημειώνεται ότι οι Ιταλοί αποκαλούσαν το Ιόνιο Πέλαγος και την Πρέβεζα Mare Nostrum (δική μας θάλασσα) και μάλιστα στη βάση Ιταλικών υδροπλάνων στη Μαργαρώνα Πρέβεζας είχαν γράψει με μπογιά στο τείχος του Προμαχώνα MARE NOSTRUM.

Οι Ιταλοί είχαν άγνοια ότι η Ελλάδα διέθετε μάχιμο υποβρύχιο, διότι ο «Παπανικολής» αγοράσθηκε ως εκπαιδευτικό σκάφος και κρυφά μετατράπηκε σε μάχιμο τορπιλοβόλο. Ο επιζών χειριστής σωλήνων τορπιλών του «Παπανικολής» Νικόλαος Τασιάκος 92 ετών (το 1940 ήταν 25 ετών), δήλωσε το 2007 στην εκπομπή της ΕΤ «Τα Χριστούγεννα 1940 του Παπανικολή» ότι «οι αιχμάλωτοι Ιταλοί ναύτες ήταν πανικοβλημένοι, ιδίως όταν μας έριχναν τα Ιταλικά αεροπλάνα βόμβες βυθού και αλάλαζαν συνεχώς Mama Mia, Mandona mia». O Κυβερνήτης Μίλτων Ιατρίδης ανακρίνοντας τους Ιταλούς αιχμαλώτους «ψάρεψε» μία πληροφορία βόμβα. Στις 24-12-1940 μία Ιταλική νηοπομπή θα μετέφερε παράλληλα προς τα Ελληνικά παράλια πολεμικά εφόδια στην Αυλώνα της Αλβανίας για τον Ιταλικό στρατό που πολεμούσε στο Ιταλικό μέτωπο.

Σημειώνεται ότι ο «Παπανικολής» ήταν παλαιάς τεχνολογίας υποβρύχιο για την εποχή του και έπρεπε κάθε 10-15 ώρες να αναδύεται για να πάρει Οξυγόνο, ενώ μπορούσε να πάει μόλις μέχρι 30-50 μέτρα βάθος. Ο «Παπανικολής» έστησε ενέδρα στα παράλια του Νομού Πρέβεζας και μόλις εμφανίσθηκε η νηοπομπή πραγματοποίησε επίθεση με δέσμη 4 τορπιλών κατά των Ιταλικών πολεμικών και φορτηγών πλοίων. Όλες οι 4 τορπίλες, κατά δήλωση του Νικόλαου Τασιάκου, βρήκαν το στόχο τους και βύθισαν 3 Ιταλικά πλοία. Ένα από αυτά ήταν φορτηγό ανεφοδιασμού, το οποίο καταστράφηκε και με χειρισμούς του κάθισε στα αβαθή ύδατα στη θάλασσα του Καναλίου – Καστροσυκιάς.

Υπολογίζεται ότι οι Ιταλικές δυνάμεις Πρέβεζας περισυνέλεξαν πενήντα Ιταλούς ναύτες νεκρούς. Και ενώ οι Ιταλικές δυνάμεις ετοίμαζαν μεγαλοπρεπή κηδεία για τους πεσόντες, νεαροί Πρεβεζάνοι βρήκαν την ευκαιρία και προέβησαν σε λεηλασία (πλιάτσικο) στο φορτηγό πλοίο από όπου περισυνέλεξαν σημαντικά είδη όπως τρόφιμα, φάρμακα Aterbine, καλάϊ, κλπ. Μερικοί από αυτούς έγιναν πλούσιοι από το πλιάτσικο αυτό. Η κηδεία των Ιταλών νεκρών έγινε τελικά υπό καταρρακτώδη βροχή στον Άγιο Χαράλαμπο, παρά την οργάνωση με Φιλαρμονικές και αγήματα των Ιταλών δεν είχε το επικοινωνιακό αποτέλεσμα που επεδίωκαν οι Μουσολινικοί. Οι Πρεβεζάνοι απέδωσαν το γεγονός σε «θαύμα του Αγίου Χαραλάμπους».

Στο μεταξύ το «Παπανικολής» έγινε στόχος ανελέητων βομβαρδισμών από αέρος και θαλάσσης και σταδιακά επέστρεψε στο ναύσταθμο Πατρών και μετά Αθηνών, όπου έτυχε μεγαλειώδους υποδοχής. Όπως λέει ο Νικόλαος Τασιάκος «το φαιδρό είναι ότι τα Ιταλικά ΜΜΕ στα πλαίσια της προπαγάνδας, μετά από 3 μέρες μετέδωσαν ψευδώς ότι το υποβρύχιο «Παπανικολής» εβυθίσθη, ενώ οι ναύτες του έπιναν καφέ στον Πειραιά και γελούσαν!!!» Τα βασικά γεγονότα δράσης της Παπανικολής αναπαριστώνται γλαφυρά στήν κινηματογραφική ταινία «ΥΠΟΒΡΥΧΙΟ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ» με πρωταγωνιστή τον Κώστα Καζάκο. Μπορείτε να τη δείτε στο You Tube.

Ο Νικόλαος Τασιάκος έλαβε τον Πολεμικό Σταυρό Γ Τάξεως. Σήμερα ο πυργίσκος του ιστορικού υποβρυχίου «Παπανικολής» εκτίθεται στο προαύλιο του Εθνικού Ναυτικού Μουσείου Πειραιώς.

Πηγές
Ιωάννης Βούρβαχης: «Συνέντευξη στον Χαράλαμπο Γκούβα», Πρέβεζα, 1998. Νικόλαος Τασιάκος: «Συνέντευξη στην ΕΤ1 για τα Χριστούγεννα του 1940 στο Παπανικολής». Έτος 2007.
Χαράλαμπος Γκούβας: «Η Ιστορία του Νομού Πρέβεζας» έκδοση 2009.

Του Δρ. Χαράλαμπου Γκούβα